سدسازی و پنهان کاری های آن : حقوق کودکان و قربانی عدالت بین‌نسلی
سدسازی و تصمیمات آب، فقط امر مهندسی و فناوری نیستند بلکه امری اجتماعی و سیاسی و عامل قربانی کردن عدالت بین نسلی‌است!
سازه ها بویژه سدها و پروژه های انتقال آب به‌عنوان نماد «توسعه» یا «پیشرفت» معرفی میشن. اما چه کسی تصمیم می‌گیره سد ساخته بشه؟ آب به نفع چه کسانی منتقل میشه؟ چه کسانی از خانه‌هاشون کوچ داده میشن؟ چه کسی می پرسه که نسل‌های آینده چگونه اثرش رو حس می‌کنن؟اینجاست که حقوق کودکان و نسل‌های آینده وارد ماجرا میشن و در هیدرو – اجتماعی باید بهش پرداخته بشه :
👧 . در کانال آب و جامعه به تأثیر سدسازی و سیاست‌های آبی بر حقوق کودکان می پردازیم:
الف) 📚 حق آموزش در جامعه محلی : وقتی روستاها زیر آب می‌رن یا خانواده‌ها مجبور به مهاجرت میشن، بچه‌ها از مدرسه باز می مونن و آواره میشن. دختران بیشتر ترک تحصیل می‌کنند، به‌دلایل پیچیده اسکان در مکان‌های توسعه نیافته ای که برای آوردن آب باید کولبری کنند یا از مدرسه دور است و خانواده ها ترجیح می دهند کودکان دختر را با چالش‌های بین راه دور نگه دارند.
ب) 💧 حق دسترسی به آب سالم: وقتی روستاها زیر آب می رود کودکان و نوجوانان در مکان‌هایی اسکان مجدد می آیند که ممکن است دسترسی به آب پاک سخت باشد. درسته آب شیرین پشت سد ذخیره میشه، اما توزیع آن عادلانه نیست و بچه‌ها در پایین‌دست با کم‌آبی یا آلودگی شدیدآب مواجه اند. از طرفی انتقال آب به صنایع یا شهرها، آب آشامیدنی رو برای مناطق فقیرنشین کم می‌کنه و کودکان در معرض مخاطرات کم آبی و کولبری آب هستند.
ج) سلامت روانی و جسمی: جا‌به‌جایی و فروپاشی سیستم‌های اجتماعی روستایی و بی خانمانی، فروپاشی حس تعلق به مکان ، احساس ناامنی، مخاطرات خشکسالی بویژه در پایین دست و آلودگی ناشی از خشکیدن بستر رودخانه، هراس اقلیمی و اضطراب و نبودن اورژانس اجتماعی، سو‌تغذیه و بیماری های ناشی آب. بویژه سدهایی که اکوسیستم‌ها رو تغییر می‌دن (مثل خشک‌شدن تالاب‌ها یا کاهش تنوع زیستی)، بر محیط بازی و رشد بچه‌ها تأثیر می‌ذارن.
⚖️ ۳. قربانی کردن عدالت بین‌نسلی در خطره وقتی… تصمیم‌های امروز، منابع فردا که حق نسل آینده رو می‌بلعن: اگر الان آب را به نفع گروهی محدود کنیم، نسل بعدی باید برای هر قطره بجنگه. سدها منافع ملی در دراز مدت را در نظر نمی گیرند و رودخانه‌ها رو خشک، خاک را فقیر و اکوسیستم‌ها را نابود می کنن — یعنی میراث آنها یعنی منابع طبیعی شان غارت و منابع کمتر برای کودکان فردا از دست می رود.
✔️ بدهی‌های زیست‌محیطی برای آینده: به سر رسیدن عمر سدها، تغییرات اقلیمی و چالش‌های اقلیمی که نسل آینده با آن مواجه می‌شود مانند هزینه نگهداری، تخریب سدهای پیر، فرونشست و بحران خاک = همه بر روی شانه های نسل آینده است . بچه‌های امروز باید آینده‌شون رو صرف جبران اشتباه‌های اکنون کنند و این قربانی کردن عدالتی نسلیه
🧒 حق کودک و محیط زیست: آیا سدسازان که سد را با توجیه فنی می سازند با حقوق کودکان آشنایی دارند؟ بندهایی از کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل می گوید :
ماده ۲۴: حق کودک برای داشتن “بهترین وضعیت سلامت ممکن و آب سالم”
ماده ۲۹: آموزش باید کودکان را برای “زندگی مسئولانه در جامعه‌ای در صلح و احترام به محیط زیست” آماده کند.
وقتی با سدسازی و انتقال آب بین حوضه ای رودخانه ها، آب و محیط‌زیست قربانی شوند همه این حقوق ضایع شده است.
🔹 سدسازی بدون مشارکت عمومی و نگاه عدالت‌محور، به حقوق کودکان و نسل‌های بعدی آسیب می‌زنه.
🔹 سیاست‌گذاری آب باید «بین‌نسلی» باشه: یعنی صدای آینده هم در امروز شنیده بشه.
🔹 آینده‌ای که با بی‌عدالتی آبی ساخته بشه، پایدار نخواهد بود.
💧🌱
