منابع آب از مهم‌ترین دارایی های یک کشور است که در زمان جنگ در خطر می افتد. اگر در زمان جنگ منابع آب آسیب ببیند هرج و مرج ایجاد شده و جامعه مضطرب می شود. سلامت و بهداشت به خطر افتاده و هزاران نفر در معرض آسیب‌های ناشی از آب آلوده یا کمبود آب قرار می گیرند.
وظیفه نهادهای آب در زمان جنگ چیست؟
آب پاکیزه در زمان جنگ به دلایل مختلف بشردوستانه، بهداشتی و استراتژیک به دلایل زیر بسیار مهم است.
۱⃣. بهداشت و پیشگیری از بیماری: در مناطق جنگی، زیرساخت‌ها اغلب تخریب یا مختل می‌شوند. بدون آب پاکیزه، بهداشت اولیه (مانند شستن دست یا تمیز کردن زخم‌ها) غیرممکن می‌شود و منجر به شیوع سریع بیماری‌ها می‌شود. همچنین منابع آب آلوده منشأ عوامل بیماری‌زای کشنده‌ای را که باعث وبا، اسهال خونی، حصبه و سایر بیماری‌ها می‌شوند . این بیماری‌ها می‌توانند به سرعت، به ویژه در پناگاهها، اردوگاه‌های پناهندگان یا جاهای شلوغ، گسترش یابند. کودکان خردسال، سالمندان و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، به ویژه در معرض بیماری ناشی از آب ناسالم هستند.
۲⃣. کرامت انسانی و بقا : دسترسی به آب پاکیزه یک حق اساسی انسانی است. متاسفانه در موارد زیادی از جمله تجاوز اسرائیل به غزه دیده شد که در طول جنگ، این حق انکار یا به عنوان سلاح استفاده شده است.
در بعد امنیت غذایی آب تمیز برای تهیه ایمن غذا ضروری است. بدون آن، سوء تغذیه و بیماری‌های ناشی از غذا رایج می‌شوند.
۳⃣. سلامت روان: نبود آب منشا فشارهای روانی است زندگی بدون دسترسی به آب تمیز، استرس و ناامیدی را به شرایط جنگیِ از قبل آسیب‌زا اضافه می‌کند. بویژه این امر برای زنان در دوره قاعدگی و یا زنانی که نوزادان کوچک داشته و یا تازه زایمان کرده اند بسیار طاقت فرسا و آسیب زاست.
۴⃣. کارایی عملیاتی برای امدادگران: سازمان‌های امدادگر و خدمات دهنده به مردم مانند هلال احمر و مراکز درمانی برای اداره کلینیک‌های پزشکی و بیمارستان‌ها ، مراکز توزیع غذا و حمایت از آوارگان به آب تمیز وابسته اند. وقتی آب در دسترس نباشد یا آلوده باشد، تلاش‌های امدادرسانی نیز مختل می‌شود.
۵⃣. نگرانی در مورد استفاده از آب به عنوان سلاح و شورش‌های اجتماعی : در برخی از درگیری‌ها، منابع آب مسموم یا مسدود می‌شوند تا به جمعیت غیرنظامی آسیب برسانند و نهادهای امنیت آب باید مراقب این مساله بسیار مهم باشند. تخریب زیرساخت‌ها با بمباران سدها، خطوط لوله یا تصفیه‌خانه‌های نیز چالش جدی دیگری در زمان جنگ است که دسترسی به آب را برای کل شهرها مختل می‌کند. از طرفی ممکن تخریب زیرساخت‌ها برخی را تحریک کرده و بستری برای شورش‌های اجتماعی ایجاد کنند.
۶⃣. آب محور امید اجتماعی : پس از یک درگیری، بازگرداندن و دسترسی به آب پاک یکی از اولین گام‌ها برای بازسازی جامعه است و دسترسی به آب پاک امید اجتماعی را تقویت می کند. اقدامات حفاظت از منابع آب، توزیع عادلانه و نیز استفاده درست از آن بخش مهمی از استرس و فشارهای ناشی از جنگ را کاهش می دهد.
نهادهای آب باید در زمان درگیری و جنگ دستورالعمل هایی برای حفاظت از منابع آب، مراقبت از امنیت منابع آب، نحوه استفاده، ذخیره سازی و صرفه جویی و گندزدایی به روش‌های ساده تهیه و در اختیار مردم قرار دهند.
