تالاب چیست؟
تالاب ها مناطقی هستند که آب ناشی از بارندگی یا جز و مد جمع شده و خاک را می پوشاند. تالاب ها محل زندگی انواعی از گونه های آبزی یا دوزیست و یا خشکی زی هستند.
تالاب ها به دلیل تفاوت های منطقه ای و محلی در خاک، جغرافیا ، آب و هوا، نوع آب، پوشش گیاهی و عوامل دیگر، از جمله اختلالات انسانی، بسیار متفاوت هستند.
دو دسته کلی از تالاب ها شناخته می شوند: تالاب های ساحلی یا جزر و مدی و تالاب های داخلی یا غیر جزر و مدی.
تالاب های ساحلی/ جزر و مدی همانطور که از نامشان پیداست، در امتداد سواحل دریاها واقیانوس ها و خلیج ها ایجاد می‌شود. بسیاری از مناطق کم عمق ساحلی، گلی بدون پوشش گیاهی یا شنی هستند. با این حال، برخی از گیاهان با موفقیت با این محیط سازگار شده اند. علف‌ها و گیاهان علف‌مانندی که خود را با شرایط شور وفق می‌دهند، نمک‌زارهای جزر و مدی را تشکیل می‌دهند. درختان حرا که در امتداد سواحل خلیج‌فارس دیده می‌شود ارزشمندترین گونه گیاهی تالابی آب شور جنوب ایران است.
تالاب های غیر جزر و مدی بیشتر در دشت های سیلابی در امتداد رودخانه ها و نهرها (تالاب های ساحلی)، در فرورفتگی های مجزا که توسط زمین های خشک احاطه شده اند (به عنوان مثال، گوراب ها، حوضه ها و “چاله ها”)، در امتداد حاشیه دریاچه ها و برکه ها، و در سایر مناطق کم ارتفاع که در آن آب های زیرزمینی سطح خاک را قطع می کند یا بارش به اندازه کافی خاک را اشباع می کند (استخرها و باتلاق های بهاری) دیده می شود.
تالاب های داخلی شامل باتلاق ها و علفزارهای مرطوب تحت تسلط گیاهان علفی، ب بوته ها و باتلاق های جنگلی است.
بسیاری از تالاب ها فصلی هستند (هر سال یک یا چند فصل خشک می شوند) و ممکن است فقط به صورت دوره ای مرطوب باشند. مقدار آب موجود و زمان حضور آن تا حدودی تعیین کننده عملکرد یک تالاب و نقش آن در محیط است.
حتی تالاب‌هایی که در بخش‌های قابل توجهی از سال در مواقعی خشک به نظر می‌رسند – مانند گورابهای بهاری – اغلب زیستگاه حیاتی برای حیات وحش فراهم می‌کنند که منحصراً برای تولید مثل در این مناطق است.
تالاب‌ها بسیار ارزشمندند. اما استفاده نادرست از آب‌های سطحی و سدسازی های نادرست و مدیریت نامطلوب حوضه آبریز باعث خشم شدن تالاب‌های مهم کشور شده است.
گاوخونی، جازموریان، هامون، شادگان، هورالعظیم و بختگان مهمترین تالاب‌های ایران است که خشک شده و یا در حال خشکیدن هستند.
